De kloof tussen boeren en bestuur

Waarom ik eerst meedeed, maar toch weer afscheid nam van BBB. 

In 2023 raakte ik betrokken bij de BoerBurgerBeweging. Mijn motivatie was inhoudelijk: ik wilde mijn kennis van wetgeving, bestuur en organisatie inzetten voor een partij die zich presenteerde als fris, verbindend en principieel. En denken vanuit het perspectief van gewone mensen, in plaats vanuit modellen en systemen. Ik geloofde in de mogelijkheid dat BBB kon uitgroeien tot een serieuze volkspartij – geworteld in de samenleving, maar met institutionele volwassenheid. 

Ik werd in het Kenniscentrum van BBB voorzitter van de denktank die zich bezighield met Bestuur, Europa & Internationaal. En werkte samen met het Wetenschappelijk Bureau, en leverde bijdragen aan onder meer verkiezingsprogramma’s en inhoudelijke vraagstukken. Ik deed dat met overtuiging, in de hoop dat bestuurlijke kennis en strategisch inzicht in de processen en systemen van de overheid ruimte zouden krijgen binnen de koers van de partij. 

Gaandeweg werd duidelijk dat er binnen de partij weinig ruimte was om mijn bijdrage structureel tot zijn recht te laten komen. Er waren enkele sporadische momenten waarop onze inhoudelijke inzet werd opgepikt en gewaardeerd. Een bredere erkenning bleef uit — niet zozeer door onwil, maar omdat het type kennis en analyse dat ik inbracht, buiten het referentiekader viel van het bestuur en de meeste andere betrokkenen.
Mijn voorstellen werden zelden weersproken, maar evenmin begrepen of verdedigd. En zonder draagvlak verdwijnt elke bijdrage uiteindelijk in de marge. Dat is op zichzelf al reden tot reflectie. 

Maar het werd des te pregnanter tegen de achtergrond van het publieke debat over de bestuurlijke kwaliteit van BBB. In de media verschenen herhaaldelijk signalen dat de partij moeite heeft met financiële onderbouwing, beleidsmatige complexiteit en institutioneel inzicht. Toen commissaris van de Koning Jetta Klijnsma onlangs op een congres van GL/PvdA opmerkte dat “het echt ellende oplevert” als bestuurders van BBB geen ervaring hebben, ontstond grote verontwaardiging binnen de partij. BBB eiste respect voor het democratisch mandaat. Dat is begrijpelijk. Maar het ongemak zat niet in wat Klijnsma zei — het zat in het feit dat ze hardop benoemde wat velen signaleerden. 

In de dagen na mijn vertrek uit BBB kreeg ik diverse reacties, en ook wel van mensen binnen die partij. Er werd gesproken over het ontbreken van strategisch vermogen, over het gebrek aan bestuurlijke en inhoudelijke bagage, over de angst voor verbreding van het boerenprotest naar een bredere conservatieve beweging. Een van mijn contacten schreef me:

 "Ik vind het heel jammer dat je ermee stopt, maar volkomen terecht...Nu lijkt BBB dit ook te gaan doen: De revolutie eet haar eigen kinderen op.”

Die laatste uitdrukking is afkomstig van de Franse revolutionair Pierre Vergniaud, die deze uitsprak enkele maanden voor zijn executie in 1793. Zijn observatie: revoluties keren zich vaak tegen hun eigen beste krachten, uit onzekerheid of zuiveringsdrang. Vernieuwing wordt verdacht, verdieping als bedreiging gezien. Het gevolg is terugval — niet in chaos, maar in middelmatigheid. 

Ik zie in BBB nu geen revolutie. Maar wel de reflexen van een beweging die, geconfronteerd met groei en verantwoordelijkheid, teruggrijpt naar wat herkenbaar is. In plaats van te bouwen aan deskundigheid en gezag, sluit men zich op in het eigen denken en de eigen kleine kring. Dat is geen schande, maar wel een gemiste kans. Zo zal het een kleine Boerenpartij blijven en wordt de bredere verbinding naar burgers en politieke invloed gemist.

Ik nam dus afgelopen week afscheid van de BBB, een beetje weemoedig - het had zo mooi kunnen zijn - en met enige teleurstelling dat de BBB route niet gericht blijkt te zijn op groei tot een serieus alternatief. Mijn bijdrage was bedoeld om iets te verbeteren. Als daar structureel geen ruimte voor is, kun je dat niet forceren, maar vaststellen. En vertrekken. Dat heb ik dus ook gedaan.

Of ik mij in de toekomst, langs andere weg, alsnog inzet voor een democratische partij en de broodnodige politieke vernieuwing? Misschien. Maar dan wel in een context waar kennis en ervaring geen bezwaar is, en kwaliteit geen risico.