De waarde van vakmanschap

Parijs, 1894. Montmartre bruiste van het leven, een broeinest van kunstenaars en bohemiens. In het hart van deze wijk, verscholen achter een enigszins onheilspellende naam, lag restaurant Le Rat Mort – De Dode Rat. Het was een plek waar de bohemien zich thuis voelde - en waar Henri de Toulouse-Lautrec een vaste gast was.

Toulouse-Lautrec, een man met een scherpe blik en scherpe tong, was een meester in de snelle schets. Hij kon met een paar vloeiende lijnen een persoonlijkheid vangen, een karakter blootleggen. Op een avond, terwijl hij genoot van een maaltijd in Le Rat Mort, viel zijn oog op Madame Charlotte, een welgestelde weduwe die zich duidelijk vermaakte. Zonder veel omhaal pakte hij een papieren servet en begon te tekenen.
Het was geen gedetailleerd portret, verre van dat. Het was een expressieve karikatuur, een vluchtige impressie van Madame Charlotte’s gelaatstrekken en houding. Maar het had iets. Het had leven. Madame Charlotte zag het en was er meteen dol op.

“Oh, monsieur Toulouse-Lautrec,” riep ze uit, “wat een prachtig portret! Mag ik het kopen?”
Toulouse-Lautrec, altijd scherp op zakelijke kansen, glimlachte. “Natuurlijk, Madame, 1.000 Frank.”
Madame Charlotte verstijfde: 1.000 frank! Dat was in die tijd een fortuin, zeker voor een tekening op een servet. “Maar monsieur,” protesteerde ze, “het is maar een snelle schets, op een… servet!”
Toulouse-Lautrec leunde achterover en keek haar met een ernstige blik aan. “Madame,” zei hij kalm, “u betaalt niet voor het servet. U betaalt niet voor de tien minuten die ik nodig had om dit te tekenen. U betaalt voor de 30 jaar die ik heb besteed aan het leren tekenen. Voor de studie, de oefening, de fouten, de successen… voor alles wat mij tot de kunstenaar heeft gemaakt die ik nu ben.”

Foto :Toulouse-Lautrec rond 1900 (AI ingekleurd)

Er viel een stilte. Madame Charlotte staarde naar de tekening, en toen naar Toulouse-Lautrec. Ze begreep het. Het was niet zomaar een servet met een tekening erop. Het was een stukje van Toulouse-Lautrec’s karakter, en het resultaat van jarenlange oefening, toewijding en talent.

Zonder verdere discussie betaalde ze de 1.000 frank. Het verhaal van de weduwe en het servet verspreidde zich daarna als een lopend vuurtje door de kunstwereld van Parijs. Het werd een legende, een bewijs van de waarde van vakmanschap en talent, en de waarde van jarenlang werken aan je vak.

En soms, als ik naar mijn eigen salarisstrookje kijk, denk ik aan dit verhaal van Toulouse-Lautrec. Wat een geld, inderdaad. Maar dan herinner ik me dat er ook momenten zijn waarop ik advies geef, inzichten deel, oplossingen bedenk… dingen waar een dure interimmer of een duur consultancy bureau het veelvoudige voor zou vragen. En eerlijk is eerlijk, ik denk niet dat zij het beter zouden doen. Want net als die dertig jaar van Toulouse-Lautrec, zit er in mijn werk inmiddels ruim 40 jaar ervaring, kennis en toewijding verborgen. En dát, is eigenlijk onbetaalbaar.