Pas op voor politieke kletspraat

De filosoof Harry G. Frankfurt (1929-2023) publiceerde in 1986 in zijn - uiteindelijk  - meest bekende werk " On bullshit "; een diepgaande analyse van het fenomeen ' bullshit' ofwel 'onzin' of ‘ kletspraat ’. Frankfurt betoogde dat leugens opzettelijke misleidingen zijn, waarbij iemand bewust onwaarheden vertelt om anderen te misleiden. Bullshit daarentegen is volgens hem niet per sé gebaseerd op onwaarheden, maar het ontbreekt de bullshitter aan een interesse in de feitelijke waarheid of juistheid van de beweringen.  Waarom bullshit? Frankfurt onderzocht de motieven achter het produceren van bullshit. Hij stelt dat mensen bullshit vaak gebruiken om indruk te maken, hun imago te verbeteren of hun eigen agenda te bevorderen. Bullshit kan ook worden gebruikt om anderen te misleiden of om een vaagheid te creëren waardoor men zich kan onttrekken aan verantwoordelijkheid of kritiek. Een cruciaal aspect van bullshit is dat het vaak wordt geproduceerd zonder ee

Tegenspraak redt levens


Er is recentelijk meer aandacht gekomen voor tegenspraak binnen de overheid. De geschiedenis keent talloze voorbeelden van grote rampen die zich voltrekken als er geen ruimte is voor tegenspraak. Niet luisteren naar je ondergeschikten of collega's kan dramatisch uitpakken. De vliegramp op Tenerife in 1977 en de ramp met de Space Shuttles Challenger (1983) en Columbia (2003), laten zien hoe belangrijk het is om tegenspraak te accepteren en te luisteren naar waarschuwingen. In beide gevallen speelde de cultuur binnen de organisaties een rol in het negeren van problemen en het onderschatten van risico's. Het is belangrijk om te leren van deze rampen en ervoor te zorgen dat de juiste lessen worden getrokken om toekomstige ongelukken te voorkomen.

Het belang van openheid en tegenspraak, juist ook van ondergeschikten of "gewone" medewerkers is ook binnen andere organisaties dan de lucht- en ruimtevaart van groot belang. Zo was een van de Pruisische militaire tradities dat je onverbloemd je mening gaf, ook tegen je superieuren en dat die daar nooit aanstoot aan namen, ook al was het botte kritiek. (Bron: Translation of taped conversation with general Hermann Balck, 13 april 1979).   


Reacties