Wij zijn dwergen: Over het Besef van Geschiedenis en Vooruitgang

De filosoof Bernard van Chartres zei het al in de 12e eeuw: "Wij zijn als dwergen, staande op de schouders van reuzen." Intussen gedragen we ons alsof wij zelf die reuzen zijn. Alsof alles wat we weten, maken en kunnen, uit het niets door onze generatie is gemaakt. We zijn vergeten de eeuwen aan uitvindingen, mislukkingen, conflicten en menselijk lijden die hieraan voorafgingen. Zonder die voorgeschiedenis en die eeuwen van vooruitgang, zouden we nog steeds ploeteren, hongeren (en verdrinken) in een middeleeuws moeras, met niet 18 miljoen maar slechts 500.000 mensen in ons land.   Kijk naar je smartphone. Dat apparaat bestaat dankzij duizenden jaren aan wiskunde, wetenschap, oorlog, toeval en menselijke nieuwsgierigheid. We zijn ons amper bewust van wat we hebben. We nemen de helden van vroeger zelfs regelmatig te maat, met de normen van nu. We zijn ons te weinig bewust van dat verleden, maar ook nog weinig bewust van wat we zullen achterlaten op deze wereld. Wat gebeurt er n...

Tegenspraak redt levens


Er is recentelijk meer aandacht gekomen voor tegenspraak binnen de overheid. De geschiedenis keent talloze voorbeelden van grote rampen die zich voltrekken als er geen ruimte is voor tegenspraak. Niet luisteren naar je ondergeschikten of collega's kan dramatisch uitpakken. De vliegramp op Tenerife in 1977 en de ramp met de Space Shuttles Challenger (1983) en Columbia (2003), laten zien hoe belangrijk het is om tegenspraak te accepteren en te luisteren naar waarschuwingen. In beide gevallen speelde de cultuur binnen de organisaties een rol in het negeren van problemen en het onderschatten van risico's. Het is belangrijk om te leren van deze rampen en ervoor te zorgen dat de juiste lessen worden getrokken om toekomstige ongelukken te voorkomen.

Het belang van openheid en tegenspraak, juist ook van ondergeschikten of "gewone" medewerkers is ook binnen andere organisaties dan de lucht- en ruimtevaart van groot belang. Zo was een van de Pruisische militaire tradities dat je onverbloemd je mening gaf, ook tegen je superieuren en dat die daar nooit aanstoot aan namen, ook al was het botte kritiek. (Bron: Translation of taped conversation with general Hermann Balck, 13 april 1979).   


Reacties